Eski Hazine Müsteşarı Dr. Mahfi Eğilmez kendi adını taşıyan blogunda, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın (TCMB) dün attığı faiz adımını ele aldı.
Mahfi Hoca, Merkez Bankası’nın bankalarla borçlanam ve borç verme ilişkisine yönelik temel iki uygulamasını şöyle anlattı: Gecelik borç verme, borç alma ve haftalık repo ihalesi yoluyla borç verme.
Faiz koridoru nedir, politika faizi nedir?
Merkez Bankası’nın kendisine gecelik vadeyle borç veren bankalara verdiği faiz ile bankaların kendisinden gecelik vadeyle aldığı borca uyguladığı faiz arasında oluşan aralığı ‘faiz koridoru’ dendiğini anımsatan Mahfi Eğilmez, politika faizinin ne olduğunu ise şöyle tanımladı:
* TCMB’nin asıl borç verme imkânı olan haftalık repo ihalesi yoluyla borç verme, tek taraflı olarak yalnız borç verme yönünde işliyor. Bir başka ifadeyle TCMB, bankalardan haftalık olarak borç almıyor. TCMB’nin bu yolla verdiği borca uyguladığı faize politika faizi deniyor. TCMB’nin piyasa faizlerine yön verdiği asıl faiz oranı bu.
Merkez 21 Mart’ta ne yaptı?
Merkez Bankası’nın 21 Mart 2025’e kadar politika faizi üzerinden bankları fonluyordu. Politika faizi ise yüzde 42,5’e çekilmişti.
TCMB Para Politikası Kurulu (PPK) 21 Mart’ta olağandışı bir toplantıyla gecelik borç alma faizini yüzde 41’de bırakmış, borç verme faizini ise yüzde 46’ya yükseltmişti. Haftalık repo ihalesi yoluyla borç vermeyi ise askıya almıştı.
Mahfi Eğilmez 21 Mart hamlesine ilişkin “Böylece TCMB, borç verme faizini yüzde 46’ya yükselterek dünyanın politika faizi olarak bildiği yüzde 42,5 oranını rafa kaldırıp, gecelik yüzde 46 faizini bir çeşit politika faizi yapmış oldu. Ne var ki dünya listelerinde TCMB faizi yüzde 42,5 olarak kalmaya devam etti” yazdı.
Bu uygulamayı eleştirdiğini , çünkü bunun faiz artırmamış gibi görünmeye çalışmak olduğunu anlatan Mahfi Hoca, repo ihalesi uygulamasına dönülmesini ve onun faizinin yüzde 46’ya çıkarılması gerektiğini savunuyordu.
Merkez Bankası’nın adımı ne anlama geliyor?
PPK dünkü toplantısında gecelik borç alma faizini yüzde yüzde 44,50’ye, gecelik borç verme faizini de yüzde 49,00’a çıkardı. Böylece faiz koridorunu hem daha yüksek düzeye çıkardı hem aralığı genişletti.
Merkez Bankası bu toplantıda Mahfi Eğilmez’in “Asıl önemlisi” diyerek dikkat çektiği karar ise haftalık repo ihalesiyle borç verme faizini yüzde 46’ya çıkarması oldu.
İkide bir yöntem değiştirmek…
Dr. Eğilmez bu gelişmenin faiz artışı olarak yorumlandığını aktararak şöyle devam etti:
* Oysa tam tersi oldu. İlk bakışta faiz oranı değişmemiş sadece uygulamanın adı değişmiş gibi görünüyor. Oysa gerçekte faizde hafif bir düşüş oldu. Çünkü gecelik yüzde 46 faiz yıllık bileşik olarak hesaplandığında haftalık yüzde 46 faizden daha yüksek bir faizdir.
* Bununla birlikte faiz oranındaki bu çok küçük düşüşün bankaların faiz oranını etkilemesini beklememek gerek.
* Bence TCMB, politika faizi olarak açıkladığı faiz hangi borç verme yönetiminin faiziyse uygulamaya o yöntemle devam etmelidir. İkide bir yöntem değiştirip faizi değiştirmemiş görünmek TCMB’ye itibar kazandırmaz tam tersine kaybettirir.
* Çünkü merkez bankalarının sürpriz yapmaması, yapacağı değişiklikleri önceden açıklaması ve ileriye dönük rehberlik yapması (forward guidance) para politikasının temel kurallarından biridir. Dolayısıyla bu son düzenlemeyle doğruya dönüş yapılmıştır.
Bir Cevap Yaz
